lis ultimis peraulis / zadnje besede

Te biblie, ancje te traduzion furlane, si cjate une frase aramaiche.
Jesus al fevelave l'aramaic, une lenghe sûr dal arabic e dal ebraic. L'aramaic al jere il lengaç dal popul tant che in Friûl il furlan, mintri che l'ebraic, il grêc e il latin a jerin lis lenghis di status, tant che p.e. in Friûl il talian.

La frase, si cjate tal Matieu 27,46:
Wescott:... ελωι ελωι λεμα σαβαχθανι τουτ εστιν θεε μου θεε μου ινατι με εγκατελιπες
Vulgata: .. “ Eli, Eli, lema sabacthani? ”, hoc est: “ Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me? ”
Beline: .. «Elì, Elì, lemà sabactanì?», ch' al ûl dî: «Diu gno, Diu gno, parcè mo mi àstu bandonât?».
SSP: »Elí, Elí, lemá sabahtáni?« to je: »Moj Bog, moj Bog, zakaj si me zapustil?«
e
tal Marc 15,34
Wescott: ελωι ελωι λαμα σαβαχθανι ο εστιν μεθερμηνευομενον ο θεος μου [ο θεος μου] εις τι εγκατελιπες με
Vulgata: “ Heloi, Heloi, lema sabacthani? ”, quod est interpretatum: “ Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me? ”.
Beline: ..«Eloi, Eloi, lema sabactàni», ch' al ûl dî: «Diu gno, Diu gno, parcè mi àstu bandonât?».
(O proponarès: ..«Eloi, Eloi, lema sabactàni», che voltât al vûl dî / significhe: «Diu gno, Diu gno, parcè mi âstu bandonât?»)
SSP: »Eloí, Eloí, lemá sabahtáni?« kar v prevodu pomeni: »Moj Bog, moj Bog, zakaj si me zapustil?«

Par fâ viodi la parintât des lenghis semitichis, p.e. l’aramaic „lemà” ’parcè’ al corispuint cul arabic „lima, limadha” ’parcè’ .
Interessant al è, che Jesus al clamave Diu cu la peraule "Elì", la peraule aramaiche "Elahi", Elah+i < Elah = Diu + sufìs –i = gno.
Tal arabic si dîs Ellah, Allah „Diu” e Ellahi, Allahi al significhe „gno Diu” < Ellah+ sufìs –i „gno”.
A jerin lis ultimis peraulis di Jesus, almancul secont Marc e Matieu.






V bibliji, tudi v furlanskem in slovenskem prevodu, srečujemo stavek v aramejščini.
Jesus je govoril aramejsko, ki je ozko sorodna z arabščino in hebrejščino.
Aramejščina je bil tedaj jezik naroda, kot je danes v Furlaniji furlanščina, medtem ko so bili hebrejščina, grščina in latinščina jeziki statusa, višje uradne rabe, kot danes v Furlaniji npr. italijanščina.

Stavek najdemo v evangeliju po Mateju 27,46:
Wescott:... ελωι ελωι λεμα σαβαχθανι τουτ εστιν θεε μου θεε μου ινατι με εγκατελιπες
Vulgata: .. “ Eli, Eli, lema sabacthani? ”, hoc est: “ Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me? ”
furlansko Beline: .. «Elì, Elì, lemà sabactanì?», ch' al ûl dî: «Diu gno, Diu gno, parcè mo mi àstu bandonât?».
SSP: »Elí, Elí, lemá sabahtáni?« to je: »Moj Bog, moj Bog, zakaj si me zapustil?«
in v evangeliju po Marku 15,34
Wescott: ελωι ελωι λαμα σαβαχθανι ο εστιν μεθερμηνευομενον ο θεος μου [ο θεος μου] εις τι εγκατελιπες με
Vulgata: “ Heloi, Heloi, lema sabacthani? ”, quod est interpretatum: “ Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me? ”.
furlansko Beline: ..«Eloi, Eloi, lema sabactàni», ch' al ûl dî: «Diu gno, Diu gno, parcè mi àstu bandonât?».
SSP: »Eloí, Eloí, lemá sabahtáni?« kar v prevodu pomeni: »Moj Bog, moj Bog, zakaj si me zapustil?«
Kot primer sorodstva semitskih jezikov, npr. aramejsko „lemà” ’zakaj’ ustreza arabskim „lima, limadha” ’zakaj’ .
Zanimivo je, da je Jezus klical Boga (v zadnjem trenutku svojega življenja) z besedo "Elì". To je aramejska beseda Elahi, Elah+i < Elah = Diu + sufìs –i = „moj”.
V arabščini Ellah, Allah pomeni „bog” in Ellahi, Allahi „moj bog” < Ellah+ sufìs –i „moj”.
To so bile Jezusove zadnje besede, vsaj če verjamemo pričevanju Marka in Mateja.